2024-05-21 10:13:49
Dậy thì là cột mốc quan trọng trong hành trình trưởng thành của mỗi bạn, với nhiều sự thay đổi rõ rệt từ thể chất đến tâm lý. Để hiểu rõ tuổi dậy thì là tuổi gì và có những biểu hiện về thể chất ra sao, hãy cùng Bạn Thân Ngày Dâu đọc tiếp bài viết dưới đây.
Dậy thì là gì?
Dậy thì là giai đoạn cơ thể phát triển các đặc tính sinh dục thứ phát. Cụ thể lúc này, vùng dưới đồi của não bộ bắt đầu gửi các tín hiệu (hormone) kích thích các cơ quan sinh sản (buồng trứng ở nữ và tinh hoàn ở nam) sản xuất một loạt các hormone sinh dục. Những hormone này thúc đẩy sự phát triển ở nhiều bộ phận như cơ quan sinh sản, cơ bắp, xương, tóc, não bộ,…
Thông thường, độ tuổi dậy thì của nam bắt đầu trong khoảng 9 - 14 tuổi, còn độ tuổi dậy thì của nữ sẽ từ 8 - 13 tuổi. Tuy nhiên, tốc độ phát triển của mỗi người là khác nhau, nên bạn không cần quá lo lắng nếu mình dậy thì sớm hoặc muộn hơn so với các bạn cùng trang lứa.
Các giai đoạn và dấu hiệu tuổi dậy thì ở cả hai giới
Thông thường, dậy thì ở cả bạn trai và bạn gái sẽ trải qua 5 giai đoạn như sau:
Giai đoạn 1: Tiền dậy thì, trẻ chưa có biểu hiện dậy thì cụ thể
Ở giai đoạn đầu tuổi dậy thì của con gái và con trai, các bạn thường chưa có biểu hiện rõ ràng.
Giai đoạn này ở bé trai bắt đầu từ 9 - 10 tuổi, còn bé gái bắt đầu từ 8 tuổi. Hệ thống nội tiết tố của trẻ hoạt động một cách “âm thầm”, không có sự thay đổi thể chất nào nổi bật ở giai đoạn này, nên khó nhận ra.
Giai đoạn 2: Bắt đầu có sự thay đổi rõ ràng về thể chất
Chuyển sang giai đoạn mới, dậy thì có biểu hiện gì rõ ràng hơn giai đoạn đầu hay không? Những biểu hiện dưới đây chỉ ra bạn đang chính thức bước vào tuổi dậy thì:
- Giai đoạn dậy thì của bé trai bắt đầu từ 11 tuổi, tinh hoàn dần phát triển, bắt đầu mọc lông mu…
- Còn ở bạn gái bạn gái bắt đầu từ 9 - 11 tuổi: Ngực phát triển (ngực nhô cao, hình thành bầu ngực, quầng tròn màu hồng dưới núm vú mở rộng và trở nên nhạy cảm), xuất hiện lông mu…
>> Xem ngay: Những dấu hiệu dậy thì ở nữ mà bạn nên biết!
Giai đoạn 3: Những thay đổi thể chất ngày càng rõ ràng hơn
Trong quá trình tìm hiểu dậy thì là như thế nào, bạn có thể cảm nhận được những thay đổi rõ ràng về thể chất ở giai đoạn 3 như:
- Giai đoạn này ở bé trai bắt đầu từ 13 tuổi: Kích thước bộ phận sinh dục có sự thay đổi, tinh hoàn to hơn, có hiện tượng xuất tinh, thay đổi giọng nói (vỡ giọng), tăng chiều cao…
- Giai đoạn này ở bạn gái bắt đầu sau 12 tuổi: Ngực tiếp tục phát triển, mọc lông ở bộ phận sinh dục, âm đạo tiết dịch…
Giai đoạn 4: Quá trình dậy thì diễn ra mạnh mẽ
Dậy thì có dấu hiệu gì? Đây là giai đoạn dậy thì của bé gái và bé trai có sự phát triển rõ rệt về thể chất và hoàn thiện dần các đặc điểm sinh dục. Vì thế, bạn dễ dàng nhận thấy qua các biểu hiện như:
- Giai đoạn này ở bạn trai bắt đầu từ 14 tuổi: Tinh hoàn và bộ phận sinh dục tiếp tục phát triển, đậm màu, lông mu, lông nách mọc rậm rạp hơn…
- Giai đoạn này ở bạn gái bắt đầu từ 13 tuổi: Các bạn gái sẽ xuất hiện kinh nguyệt, lông mọc dày hơn ở bộ phận sinh dục, tăng chiều cao, có đường cong cơ thể…
Giai đoạn 5: Đánh dấu sự kết thúc quá trình phát triển thể chất
Đây là giai đoạn cuối cùng của quá trình dậy thì, đánh dấu sự hoàn thiện về thể chất của cả bạn trai và bạn gái.
- Giai đoạn này ở bạn trai bắt đầu sau 15 tuổi: Bộ phận sinh dục, tinh hoàn và bìu phát triển hoàn toàn, lông mu mọc đầy, xoăn và lan xuống phía đùi trong, giọng nói trầm và vang…
- Giai đoạn này ở bé gái bắt đầu sau 15 tuổi: Kinh nguyệt xuất hiện đều đặn sau 6 tháng - 2 năm, ngực phát triển với sự thay đổi như quầng vú nhô cao, sẫm màu, núm vú có thể chuyển sang màu hồng hoặc nâu…
>> Xem ngay: Cần chuẩn bị những gì khi con bước vào gia đoạn dậy thì?
Tổng hợp dấu hiệu dậy thì thường gặp ở bé trai và bé gái
Tuổi dậy thì ở nam và nữ đều có những đặc điểm chung dễ dàng nhận thấy như phát triển chiều cao, thay đổi vóc dáng, giọng nói… Bên cạnh đó còn có những đặc điểm thay đổi riêng biệt ở 2 giới, theo dõi bảng bên dưới để biết thêm chi tiết:
Biểu hiện chung | - Thể chất thay đổi. - Tăng chiều cao. - Nổi mụn trứng cá. - Xuất hiện lông ở bộ phận sinh dục, lông nách. - Xuất hiện mùi cơ thể. - Thay đổi về nhận thức và tâm lý (tò mò về sự thay đổi của cơ thể, chú ý bạn khác giới,...). |
Nam giới | Nữ giới | |
Biểu hiện đặc trưng | - Bộ phận sinh dục và tinh hoàn to hơn. - Mọc râu. - Nổi cục yết hầu. - Vỡ giọng. - Cơ quan sinh dục phát triển: Bao tinh hoàn to ra, sậm màu hơn, hai tinh hoàn cũng lớn lên theo. | - Ngực phát triển. - Cơ quan sinh dục phát triển. - Âm đạo tiết dịch. - Xuất hiện kinh nguyệt. - Hình thành các đường cong trên cơ thể. |
Khi nhận thấy bản thân có sự thay đổi ở tuổi dậy thì, bạn nên làm gì?
Dậy thì là quá trình sinh học tự nhiên của cơ thể, đánh dấu sự phát triển vượt bậc về tâm sinh lý. Vì vậy bạn đừng quá hoang mang mà hãy đón nhận sự thay đổi này, song song hãy ‘bỏ túi’ các mẹo dưới đây để chào đón tuổi “mới lớn” thật khỏe mạnh nhé:
- Hãy chú ý vệ sinh thân thể lẫn vùng kín sạch sẽ. Ngoài tắm rửa hàng ngày, bạn có thể dùng thêm sản phẩm khử mùi (đặc biệt ở vùng cánh tay) để cơ thể luôn thơm tho, cho bạn cảm giác tự tin mỗi khi ra ngoài.
- Đừng ngại ngùng mà hãy chia sẻ với bố mẹ về những biến đổi tâm sinh lý tuổi dậy thì để được hỗ trợ cách xử trí. Đặc biệt là các bạn gái trong lần đầu có kinh nguyệt có thể nhờ mẹ hoặc bà hướng dẫn vệ sinh vùng kín đúng cách, và dùng băng vệ sinh như thế nào để không bị tràn, thoải mái vận động nhé!
Hãy chia sẻ những vấn đề tâm sinh lý bạn đang gặp phải với bố mẹ để nhận được sự trợ giúp, thay vì giữ mãi trong lòng nhé!
- Tìm hiểu về vùng riêng tư trên cơ thể và học cách tự bảo vệ bản thân sẽ giúp bạn tránh sự lợi dụng từ kẻ xấu, phòng ngừa trước những nguy cơ xâm hại tình dục, đặc biệt đối với các bạn gái tránh có thai ngoài ý muốn.
>> Dành cho bạn: 4 vùng riêng tư trên cơ thể bạn cần biết cách bảo vệ
- Hãy chú ý đến việc ăn uống khoa học và đầy đủ dưỡng chất ở tuổi dậy thì, nhằm đảm bảo cơ thể hấp thu đủ năng lượng, dinh dưỡng cần thiết để tăng trưởng mạnh mẽ. Tốt nhất, các bạn nên uống đủ nước hàng ngày và bổ sung các nhóm chất dinh dưỡng như chất đạm, chất béo, chất bột đường, vitamin và khoáng chất.
- Thường xuyên vận động để tăng chiều cao tối đa và hỗ trợ duy trì vóc dáng cân đối.
- Cuối cùng, để tuổi dậy thì thêm tự tin và khỏe mạnh, bạn cần học cách chấp nhận sự khác biệt về ngoại hình, cá tính của chính mình và đừng so sánh bản thân với người khác.
>> Xem thêm: Tuổi dậy thì: Ổn hay bất ổn?
Có thể nói, dậy thì là một cột mốc đầy thú vị với những thay đổi mới mẻ mà bất kỳ ai cũng trải qua. Ngoài những chia sẻ trên, bạn hãy theo dõi thêm các bài viết khác trên Bạn Thân Ngày Dâu để tích lũy thêm nhiều thông tin bổ ích, tự tin đón tuổi dậy thì khỏe mạnh nhé!
